Ziekte van Parkinson
wat is de ziekte?
In het kort:
- Bij de ziekte van Parkinson sterven bepaalde hersencellen langzaam af.
- Daardoor verandert uw beweging, uiterlijk en gedrag.
- De meeste mensen met de ziekte van Parkinson zijn ouder dan 65 jaar.
- Er bestaan geen medicijnen tegen de ziekte van Parkinson.
- Wel zijn er medicijnen die de klachten kunnen verminderen.
- Door de langzame achteruitgang zult u steeds meer hulp nodig hebben.
wat is parkinson precies?
Bij de ziekte van Parkinson vermindert geleidelijk het aantal hersencellen dat dopamine maakt. Dopamine is een stof waarmee hersencellen signalen doorgeven aan andere hersencellen. Je zou dopamine een ‘boodschapperstof’ kunnen noemen. Door het tekort aan dopamine worden signalen in de hersenen niet of niet goed doorgegeven.
Bij de ziekte van Parkinson zijn er ook andere hersencellen en ‘boodschapperstoffen’ die minder goed gaan werken. de 'boodschapperstoffen' worden gemaakt door de cellen van de substantia nigra.
De plaats van de substantia nigra.
De substantia nigra (oftewel: “zwarte substantie”) is een groep neuronen die onderdeel zijn van de basale ganglia.
Ze spelen een belangrijke rol bij het starten van een vloeiende beweging. Zonder de substantia nigra is het onmogelijk om uit een stoel op te staan, je hand op te tillen om een vlieg dood te slaan, of je koffiemok op te tillen. Vanuit de substantia nigra vertrekken axonen (geleid elektrische impulsen) die de 'boodschappersstof' (of te wel neuro transmitter) dopamine
bij iemand met Parkinson gaat het niet zo vloeiend met de bewegingen, omdat ze het stofje dopamine (neurotransmitter) minder aanmaken gaat het een stuk moeizamer.
Motorische sympthomen van de ziekte van Parkinson.
Typische symptomen van de ziekte van Parkinson zijn verstijfde ledematen(rigiditeit), trillingen (tremor), evenwichtsproblemen en een vervlakte gezichtsuitdrukking. Patiënten hebben ook vaak moeite met het vrijwillig starten van een beweging. Het is een progressieve ziekte, dus de ernst van de symptomen neemt toe.
Andere verschijnselen die kunnen optreden zijn:
- verminderde reuk
- problemen met het doorslapen
- overmatige transpiratie
- lage bloeddruk bij het opstaan pijnklachten
- plasproblemen
- moeilijke stoelgang.
psychische symptomen van de ziekte van Parkinson.
Ook in het psychische functioneren kunnen veranderingen optreden. Deze veranderingen kunnen ontstaan als gevolg van de ziekte, maar ook door het gebruik van bepaalde medicijnen. De veranderingen kunnen zich voordoen op het gebied van denkvermogen, stemming, emotie en gedrag en kunnen leiden tot problemen in het dagelijks leven. Een aantal voorbeelden zijn:
- verminderd ziekte-inzicht;
- moeite hebben met plannen en ordenen;
- geheugenproblemen;
- prikkelbaarheid;
- angstig, agressief en ongeremd gedrag.
Bij 40% van de patiënten treedt in het verloop van de ziekte een depressie op. Doordat de aard en ernst van de veranderingen per persoon verschillen, zijn ook de problemen die erdoor ontstaan zeer uiteenlopend.
De behandeling van de ziekte van Parkinson.
De ziekte van Parkinson is helaas niet te genezen. Wel zijn er behandelingen mogelijk die de klachten verminderen en die ervoor zorgen dat u beter zelfstandig kunt (blijven) functioneren.
Behandeling met medicijnen
U kunt medicijnen krijgen die de klachten verlichten. Omdat de verschijnselen veroorzaakt worden door een tekort aan dopamine, zijn veel medicijnen gericht op aanvullen van dit tekort. U kunt anti-parkinsonmedicijnen krijgen in de vorm van tabletten en capsules of apomorfine toegediend krijgen via een apomorfine-pen of pomp. Ook biedt het UMCG duodopatherapie. Via het linker keuzemenu leest u meer informatie over de verschillende mogelijkheden.
Operatie (stereotaxie)
Als de klachten zeer hinderlijk zijn en de behandeling met medicijnen onvoldoende werkt, komt u mogelijk in aanmerking voor een hersenoperatie (stereotaxie). Een specifiek hersengebied wordt dan uitgeschakeld of gestimuleerd door zwakstroom waardoor bepaalde klachten verdwijnen. Via het linker keuzemenu vindt u meer informatie over stereotaxie.