CUMHURİYET 'İN YÜZÜ
MİLLİ MÜCADELENİN TEMEL TAŞI -AMASYA GENELGESİ-
AMASYA TAMİMİ (22 Haziran 1919)
Amasya Tamimi'nin İmzalanması
Saraydüzü Mevkii'ndeki 5. Kafkas Fırkası'nın karargahı olan Saraydüzü Kışlası’nda AMASYA TAMİMİ’nin görüşülmesine başlanıldı.
- 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa ve
- Hamidiye Kahramanı olarak tanınan eski Bahriye Nâzırı Hüseyin Rauf Bey,
- İzmit Eski Sancak Beyi İbrahim Süreyya Bey,
- Yüzbaşı Osman Nuri,
- Tufan Bey,
- Yedek Teğmen Recep Zühtü, Efganlı,
- 3.Kolordu Komutanı Refet Bey, Kurmay Yarbay Arif Bey,
- Teğmen Abdurrahman,
- Maliye Müfettişi Arif Bey,
- Erzurum 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa,
- Yıldırım Kıt’atı Müfettişi Mersinli Cemal Paşa,
22 Haziran sabahına kadar devam eden görüşmelerden çok önemli kararlar ortaya çıktı. Bugün, bütün dünyaya vatanın bütünlüğünün ve milletin istiklâlinin yüksek sesle duyurulduğu bir gün oldu.
“ MİLLETİN İSTİKRARINI YİNE MİLLETİN AZİM VE KARARI KURTARACAKTIR. ''
İşte bu cümle, alınan bütün kararların özeti ve bağımsızlığa giden yolun başıdır.
1- Vatanın tamamı, milletin istiklâli tehlikededir. Hükümet merkezi İtilaf Devletleri'nin etkisi ve denetimi altında bulunduğundan, sahip olduğu sorumluluğun gereklerini yerine getirememektedir. Bu durum, milletimizi adı var, kendi yok durumuna düşürüyor.
"Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." Milletin durumunu ve davranışını göz önünde bulundurarak haklarını dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak bir milli heyetin varlığı gerekmektedir. Bunun için her taraftan vuku bulan teklif ve milli istek üzerine Anadolu’nun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin süratle toplanması kararlaştırılmıştır. Bunun için, bütün illerin her livasından parti ayrılıkları dikkate alınmaksızın muktedir ve milletin güvenini kazanmış üçer kişinin olabildiğince çabuk yetiştirmek üzere hemen yola çıkarılması gerekmektedir. Her ihtimale karşı bunun bir milli sır hâlinde tutularak ve delegelerin gereken yerlere kimliklerini gizleyerek gelmeleri,
2- Doğu vilâyetleri nâmına 10 Temmuz’da Erzurum’da toplanması gereken kongre için sözü geçen vilâyetlerin Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetleri’nden seçilmiş üyeler zaten Erzurum’a doğru yola çıkarılmışlardır. O vakte kadar diğer vilâyetlerimizin temsilcileri de Sivas’a geleceklerinden Erzurum Kongresi’nin üyeleri belirlenecek zamanda umumi toplantıya katılmak üzere Sivas’a hareket edecektir.
3- Yukarıdaki esaslara göre, temsilciler Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetleri ve belediye başkanları tarafından ve çeşitli suretlerde seçileceklerdir.
4- Bu esasların uygulanmasına 3. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, Eski Bahriye Nâzırı Rauf Bey, 15. Kolordu Kumandanı Kâzım Karabekir Paşa, 13. Kolordu Kumandan Vekili Miralay Cevad bey, 3. Kolordu Kumandanı Miralay Refet Bey, Samsun Mutasarrıfı Hâmit Bey, 2. Ordu Müfettişi Cemal Paşa, 12. Kolordu Kumandanı Miralay Selahattin Bey, 25.Kolordu Kumandanı Ali Fuat paşa, Bursa’da 17. Kolordu Kumandan Vekili Miralay Bekir Sami Bey,, Edirne’de Kolordu Kumandanı Cafer Tayyar Bey ve diğer bazı sivil ve askeri önemli kişiler tarafından çalışılacaktır. Bundan başka eski sadrazam Müşir Ahmed İzzet Paşa, Nâfıa Nâzırı Ferit Bey, âyan üyesinden Ahmed Rıza Bey gibi kişilerden fikir ve düşünceler alınacaktır.
5- Reddi İlhak ve Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyetlerinin verecekleri telgrafların telgrafhânelerce kabul edilmeyerek çekilmesi Posta ve Telgraf Müdüriyet-i Umumiyesi’nden bildirilmiştir. Bu husus kesin şekilde reddedilerek her ne şekilde olursa olsun serbestçe yazışmaların sağlanması için gösterilerde bulunarak yazışmalar sağlanacak ve bunlar elde edilinceye kadar gösterilere devam edilecektir.
6- Askeri ve sivil kuruluşlar hiçbir suretle terk ve başkasına verilmeyecektir. Vatanın herhangi bir tarafına yeniden yapılacak düşman işgâl hareketleri bütün orduyu ilgilendirecek ve meydana gelen duruma göre memleketin savunmasına birlikte girişilecektir. Bu sebeple komutanlar derhal birbirini haberdâr edeceklerdir. Silah ve savaş malzemesi kesinlikle elden çıkarılmayacaktır.
AMASYA TAMİMİ ŞİİRİ
Ulusal egemenlik meşalesi yakıldı,
Kadın, erkek, her yurttaş söz hakkına katıldı,
İtilaf devletleri korktu nutku tutuldu,
Atatürk’ün yanında, bütün ulus birleştik,
Milli bağımsızlığın, sırrına o gün erdik.
Cumhuriyetin yolu, ışıklandı açıldı,
Ya istiklal, ya ölüm, kararına varıldı!
Tek kişiden iktidar, tüm ulusça alındı,
Vekilleri biz seçip, yönet hakkını verdik,
Cumhuriyeti bize, ulusça rejim seçtik.
İşbirlikçi hainler, işgalciye sığındı,
İngiliz altınına, salyası aktı kandı,
Nice Artin Kemaller, başarılamaz sandı,
Kurtuluş savaşında, maskelerin düşürdük,
Milli bağımsızlığa, ulusça birlik geçtik.
Mustafa Kemal sözü, Türk ulusuna verdi,
Bugünün gerçeğini, nutkuna yazdı, gördü,
Tümden iç, dış, düşmanın defterlerini dürdü,
Emperyal devletleri, Anadolu’dan sürdük,
Vatanın dört yanına, çelik kaleler ördük.
Devrimler ime uymak, beni görmek, sevmektir,
Ulusalcı düşünce, bağımsızlık demektir,
Mustafa Kemalcilik, devrimcilik emektir,
Kemalizm-i, ulusça uygarlık yolu gördük.
Rızazade, Dünya’ya böyle lider pek gelmez,
Cahil yobaz sürüsü, aydın kıymeti bilmez,
Ruhu aramızdadır, yaşatacağız ölmez,
Gaziye düşmanların, maskesini indirdik,
Milli bağımsızlığı, bizler parola bildik.
15.MAYIS.2012
FAHRİ BULUT RIZAZADE