Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε...
Διατροφικά Ήθη, Συνταγές και Έθιμα στον Κύκλο του Χρόνου.
Διατροφικές Συνήθειες και Έθιμα από τις ιδιαίτερες πατρίδες μας.
Οκτώβρης
Όργωμα και Σπορά
Νοέμβριος
Τηγανίτες και κερκυραϊκές Φλαούνες
Το Πρωινό του Παππού και της Γιαγιάς
Κατσικίσιο γάλα
Η γιαγιά και ο παππούς μου όταν ήταν μικροί στο Γαμβριά της Καλαμάτας, το πρωί έπιναν γάλα από την κατσίκα.
Μπακασέτα Χριστίνα
Γάλα και χτυπητό αυγό
Ο παππούς μου έπινε αγελαδινό γάλα με ψωμί ή με τραχανά. Έτρωγε και ψωμί που είχε πάνω βούτυρο και ζάχαρη. Όταν δεν είχαν βούτυρο έβαζαν στο ψωμί νερό και ζάχαρη. Οι γονείς του έτρωγαν σκέτο τραχανά.
Η γιαγιά μου στη Μάνη, έπινε γάλα κατσικίσιο μαζί με χτυπητό αυγό. Για να το φτιάξουν χτυπάγανε τον κρόκο του αυγού με μπόλικη ζάχαρη ώσπου ν’ ασπρίσει και μετά το ένωναν με το ασπράδι και με λίγο κακάο. Οι γονείς της έπιναν μόνο γάλα.
Πολίτης Ηλίας
Ακούστε τον Ηλία Πολίτη να μας λέει τι έτρωγε ο παππούς του!
Τραχανάς και τσάι
Η γιαγιά μου στο χωριό της τον Μπελοκομίτη, για πρωινό έτρωγε τραχανά και έπινε γάλα ή τσάι.
Καρράς Κωνσταντίνος
Ψωμί με τυρί κι ελιές
Ο παππούς και η γιαγιά μου στην Καλαμάτα το πρωί έτρωγαν ψωμί με τυρί και ελιές. Άλλες φορές έτρωγαν ψωμί με λάδι ή ψωμί με γάλα. Επίσης έτρωγαν χυλό από καλαμπόκι.
Γαβριήλ Βικέντιος
Ψωμί με βούτυρο και ζάχαρη
Το χωριό που γεννήθηκε ο παππούς μου είναι ο Κλεινός. Για πρωινό έπινε γάλα και έτρωγε ψωμί με βούτυρο και ζάχαρη.
Ζούμπου Μαρία
Αλευρίσιος χυλός με λάδι
Τα παλιά χρόνια για πρωινό έτρωγαν ψωμί ζυμωμένο και ψημένο στο φούρνο με ξύλα. Πίνανε γάλα από τις κατσίκες και τις αγελάδες που είχαν. Έτρωγαν σπιτικό τραχανά και φρέσκα αυγά από τις κότες τους. Επίσης έτρωγαν χυλό από αλεύρι, νερό, αλάτι και λίγο λάδι.
Μούμου Κρυσταλλία
Αγελαδινό γάλα, ψωμί και αυγό
Ο παππούς και η γιαγιά μου μεγάλωσαν σε χωριά της Ευρυτανίας. Για πρωινό έπιναν γάλα από την αγελάδα τους και έτρωγαν τραχανά. Κάποιες φορές έτρωγαν αυγά με ψωμί και έπιναν τσάι.
Ο παππούς μου ο Μάριο, που είναι από την Ιταλία, έπινε γάλα και έτρωγε ψωμί με βούτυρο. Κάποιες μέρες η μαμά του του έδινε χτυπητό αυγό με ζάχαρη.
Μπιοντίνι Φίλιππος
Να τι βρήκε η Καλλιόπη Πιπίκου.
Τραχανάς και πλιγούρι
Η γιαγιά μου η Καλλιόπη στην Κάτω Αχαΐα για πρωινό έπινε γάλα από τις κατσίκες και τον χειμώνα πολλές φορές έτρωγε τραχανά.
Ο παππούς μου ο Αποστόλης στη Λάιστα Ιωαννίνων έτρωγε «τριψάνα», τραχανά και στο σχολείο τους έδιναν πλιγούρι και κουάκερ.
Πιπίκου Καλλιόπη
Τραχανάς
Ο τραχανάς είναι ζυμαρικό. Φτιάχνεται από αλεύρι και γάλα. Υπάρχει τραχανάς γλυκός και ξινός. Συνήθως μαγειρεύεται σαν σούπα.
Ψωμί και χαμομήλι
Ο παππούς μου στους Παξούς για πρωινό έτρωγε μια φέτα ψωμί και έπινε χαμομήλι. Το ψωμί το έψηνε στο τζάκι γιατί δεν είχαν τοστιέρα.
Σερμπής Λάμπρος
Ψωμί με βούτυρο
Ο παππούς και η γιαγιά μου όταν ήταν παιδιά έτρωγαν για πρωινό ψωμί με βούτυρο και έπιναν γάλα.
Μαυρέλη Σπυριδούλα
Ψωμί με μέλι η μαρμελάδα
Όταν η γιαγιά μου ήταν παιδί, έτρωγε για πρωινό ψωμί με μαρμελάδα και έπινε τσάι ή γάλα. Ο παππούς για πρωινό έτρωγε ψωμί, μέλι, αυγό και έπινε γάλα.
Καλόσακα Κωνσταντίνα
Κατσικίσιο γάλα και τηγανίτες
Το παραδοσιακό πρωινό στην Κρήτη είναι ψωμί με λάδι και ζάχαρη ή τηγανίτες με πετιμέζι. Μαζί με αυτά έπιναν και γάλα κατσικίσιο.
Γκολέμης Νικόλαος
Τηγανίτες
Υλικά:
αλεύρι, αλάτι, μαγιά, νερό, λάδι, πετιμέζι ή ζάχαρη
Εκτέλεση:
Κάνουμε ένα κουρκούτι με αλεύρι, νερό, αλάτι και μαγιά. Ζεσταίνουμε το λάδι στο τηγάνι και όταν κάψει ρίχνουμε κουταλιά κουταλιά το κουρκούτι. Μόλις γίνουν οι τηγανίτες τους ρίχνουμε πετιμέζι ή ζάχαρη.
21 Νοεμβρίου: Εισόδια της Θεοτόκου
Όσπρια
Στα Εισόδια της Θεοτόκου έφτιαχναν όσπρια. Τα μαγείρευαν όλα μαζί και τα έλεγαν πολύσπορο. Τα όσπρια που έβραζαν ήταν ρεβίθια, φασόλια, καλαμπόκι και στάρι. Επίσης έβαζαν λάδι και λεμόνι.
Πιπίκου Καλλιόπη
Χορτόπιτες
Στον Κλεινό Καλαμπάκας, τα Εισόδια της Θεοτόκου έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά. Όσες οικογένειες είχαν αλεύρι έφτιαχναν χορτόπιτα. Άλλες έφτιαχναν σούπα με σιτάρι, φασόλια, φακές και καλαμπόκι και έψηναν και ποπκόρν.
Ζούμπου Μαρία
Χορτόπιτα
Υλικά:
αλεύρι, λάδι, νερό, αλάτι, πιπέρι, διάφορα χόρτα και μυρωδικά
Εκτέλεση:
Κοσκινίζουμε το αλεύρι και βάζουμε το αλάτι, το λάδι και νερό όσο πάρει. Ζυμώνουμε καλά και περιμένουμε να φουσκώσει. Όταν η ζύμη μας φουσκώσει τη χωρίζουμε σε κομμάτια και ανοίγουμε τα φύλλα. Βράζουμε τα χόρτα και τα μυρωδικά. Στο ταψί απλώνουμε τα φύλλα, τοποθετούμε τα χόρτα και τα σκεπάζουμε με ένα τελευταίο φύλλο. Ψήνουμε στη γάστρα.
Δεκέμβριος
Χριστόψωμο
Θαλάμες Μάνης
Τα Χριστούγεννα στις Θαλάμες της Μάνης οι περισσότεροι έσφαζαν ένα γουρουνάκι και το μαγείρευαν φρικασέ. Επίσης την παραμονή των Χριστουγέννων και των Φώτων όλοι έκαναν τηγανίτες και λαλάγγια.
Πολίτης Ηλίας
Λαλάγγια
Υλικά:
1 κιλό αλεύρι, ¾ φλιτζανιού λάδι, 100 γραμμ. προζύμι, 1 κουταλάκι γλυκού αλάτι, 1 φλιτζάνι χλιαρό νερό, λίγη κανέλα
Εκτέλεση:
Στο αλεύρι προσθέτουμε το λάδι και το τρίβουμε να υγρανθεί. Προσθέτουμε το προζύμι, το αλάτι, την κανέλα και σιγά σιγά το νερό και ζυμώνουμε. Λαδώνουμε τα χέρια μας για να μην κολλάει η ζύμη. Σκεπάζουμε τη ζύμη και την αφήνουμε να φουσκώσει. Όταν φουσκώσει παίρνουμε μικρά κομματάκια ζύμης και πλάθουμε μακρόστενα κορδόνια στο πάχος του μικρού μας δαχτύλου. Τυλίγουμε το κάθε κορδόνι δυο τρεις φορές ώστε να φτιάξουμε τριπλή κουλούρα. Σε βαθύ τηγάνι βάζουμε μπόλικο λάδι να κάψει και ρίχνουμε λίγα λίγα τα λαλάγγια. Αφήνουμε μέχρι να ροδοκοκκινίσουν γυρίζοντάς τα και από τις δύο πλευρές.
Τα βγάζουμε και τα αφήνουμε σε χαρτί κουζίνας για να απορροφηθεί το λάδι τους. Συνοδεύονται με τυρί.
Λέζα Αλβανίας
Στη Λέζα της Αλβανίας το γιορτινό τραπέζι περιλαμβάνει τα εξής: χοιρινό κρέας που το έχει σφάξει ο νοικοκύρης μια βδομάδα νωρίτερα. Παλιά είχαν και τη γαλοπούλα αλλά δε συνηθίζεται πια. Επίσης υπάρχει Χριστόψωμο που το ζυμώνει η γιαγιά, η καρυδόπιτα, ο μπακλαβάς, το συκόψωμο, καρύδια και ξερά σύκα. Στο τραπέζι ακόμη υπάρχει φέτα, τουρσί, ελιές, πίτες. Την παραμονή των Χριστουγέννων όλο το χωριό μαζεύεται στην εκκλησία για να γιορτάσει τη Γέννηση του Χριστού. Όλες αυτές τις ημέρες γίνονται πολλές επισκέψεις μεταξύ συγγενών και φίλων και όλοι δίνουν τις ευχές τους.
Φρόκου Εμμανουέλ
Ο Νίκος Γκολέμης βρήκε και μας λέει:
Κάτω Αχαΐα
Στην Κάτω Αχαΐα, τις γιορτές έτρωγαν κοτόσουπα, ψητή γαλοπούλα και κατσικάκι φρικασέ. Την Πρωτοχρονιά έφτιαχναν γλυκό μπακλαβά.
Πιπίκου Καλλιόπη
Λάιστα Ιωαννίνων
Στη Λάιστα Ιωαννίνων, τις γιορτές έτρωγαν ψητό γουρουνόπουλο και λουκάνικα. Την Πρωτοχρονιά αντί για βασιλόπιτα έφτιαχναν κρεατόπιτα. Κόβοντάς την μοίραζαν και τις δουλειές στα μέλη της οικογένειας. Επίσης οι νοικοκυρές έβαζαν βούτυρο στις βρύσες για να έχουν πολλά αγαθά όλη τη νέα χρονιά. Τα παιδιά έπαιρναν κλαδιά από κρανιά και κληματαριά και πριν ξημερώσει χτυπούσαν τους μεγάλους μέχρι να τους δώσουν λεφτά ή γλυκά.
Πιπίκου Καλλιόπη
Μπελοκομίτης Καρδίτσας: γουρουνοχαρά
Στον Μπελοκομίτη Καρδίτσας κάθε οικογένεια την παραμονή των Χριστουγέννων έσφαζε ένα γουρούνι. Αυτό συνοδευόταν από γλέντι με μουσική και κρασί. Γι’ αυτό και αυτήν την ημέρα την έλεγαν και «γουρουνοχαρά». Το κεφάλι το έβραζαν με σκόρδο και ξύδι και το έκαναν πατσά. Τα τρυφερά κομμάτια του κρέατος τα έκαναν τηγανιά. Το κρέας το έλιωναν και μαζί με πράσο το έκαναν λουκάνικα. Τα εντόσθια τα έβαζαν στο χοντρό έντερο ψιλοκομμένα και τα έκαναν «μπουμπάρα». Το λίπος το έβραζαν σε καζάνι, αφαιρούσαν τον αφρό και το αποθήκευαν σε τενεκέδες. Στον πάτο του καζανιού έμεναν οι «τσιγαρίδες». Αυτές ήταν κομμάτια κρέατος που μαζί με αυγά και τυρί γινόταν μεζές. Με το λίπος έφτιαχναν τους «κουρμπρέδες».
Την Πρωτοχρονιά έκοβαν τη βασιλόπιτα που ήταν συνήθως τυρόπιτα με τραγανό φύλλο στην οποία εκτός από νόμισμα έβαζαν ένα κομματάκι κλήμα, άχυρο, τριφύλλι και καλαμποκόφυλλο.
Καρρά Κωνσταντίνος
Κρήτη
Στην Κρήτη που γεννήθηκε η νονά μου έτρωγαν γαλοπούλα, χριστόψωμο, μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Τα παλιά χρόνια εκτρέφανε ένα γουρούνι και το έσφαζαν μια μέρα πριν τα Χριστούγεννα. Την ημέρα αυτή γινόταν τρομερό φαγοπότι με μουσική και χορούς και γι’ αυτό το έλεγαν «γουρουνοχαρά». Το υπόλοιπο το έτρωγαν τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα.
Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς έβαζαν στο τραπέζι μια πίτα, τη βασιλόπιτα, που είχε μέσα ένα φλουρί που όποιος το κέρδιζε έλεγαν ότι «βασιλεύει».
Μια μέρα πριν τα Φώτα νήστευαν. Ανήμερα σηκωνόντουσαν πρωί δεν έτρωγαν και δεν έπιναν ούτε νερό και πήγαιναν στην εκκλησία. Εκεί έπαιρναν αγιασμό.
Ο στολισμός του δέντρου γινότανε από βαμμένους ξηρούς καρπούς, κουλούρια και βαμβάκι.
Μπακασέτα Χριστίνα
Ιανουάριος
Από τη θεά Δήμητρα στα δημητριακά
Μάρτιος
25 Μαρτίου: Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Κρήτη
Στην Κρήτη από όπου είναι η γιαγιά μου, την ημέρα της 25ης Μαρτίου στο σπίτι ερχόντουσαν συγγενείς και καθόντουσαν στο τραπέζι.
Προτού να φάνε κάνανε το σταυρό τους κι έλεγαν ευχές. Τα φαγητά τους ήταν μπακαλιάρος με σκορδαλιά και διάφορα ψάρια σε σούπα. Για γλυκό έτρωγαν μυζηθρόπιτες δηλαδή μικρές πίτες με μυζήθρα, ζάχαρη, αυγό, δυόσμο και κανέλα τις οποίες τηγάνιζαν και μετά από πάνω έβαζαν ζάχαρη άχνη και κανέλα.
Παπαγεωργίου Έρη
Μυζηθρόπιτες
Ζύμη:
1 κούπα χλιαρό νερό
1/2 κουταλιά λάδι
1/4 κουταλιά ρακί
μερικές σταγόνες λεμόνι
λίγο αλάτι
5 κουταλιές αλεύρι (για όλες τις χρήσεις)
Γέμιση:
1 κιλό γλυκιά μυζήθρα
4- 5 κουταλιές ζάχαρη
1-2 αυγά (ανάλογα πόσο σφιχτή είναι η μυζήθρα) και ένα κρόκο
3-4 κουταλιές ψιλοκομμένο δυόσμο
άχνη ζάχαρη και λίγη κανέλα για το πασπάλισμα
λάδι για το τηγάνισμα
Εκτέλεση:
Σε λεκάνη ανακατεύουμε τα υλικά για το ζυμάρι, ζυμώνουμε και το αφήνουμε να ξεκουραστεί.
Ανακατεύουμε όλα τα υλικά της γέμισης.
Ανοίγουμε το ζυμάρι σε λεπτό φύλλο και κόβουμε με ένα μπολ για μέτρο μικρά στρογγυλά κομμάτια. Βάζουμε στο μισό κάθε κομματιού μια κουταλιά γέμιση και στη συνέχεια τη σκεπάζουμε με το άλλο μισό. Κλείνουμε τα μισοφέγγαρα που έχουν σχηματιστεί γυρίζοντας το φύλλο προς τα μέσα και τηγανίζουμε τις πιτούλες σε καυτό λάδι μέχρι να ροδίσουν. Όταν τις βγάλουμε τις πασπαλίζουμε με άχνη ζάχαρη και κανέλα.
Κλεινός Καλαμπάκας
Στο χωριό της μαμάς μου, τον Κλεινό της Καλαμπάκας, την 25η Μαρτίου έτρωγαν μπακαλιάρο σκορδαλιά και χορτόπιτα. Τα παιδιά έκαναν παρέλαση.
Ζούμπου Μαρία
Καμένα Βούρλα
Το φαγητό της 25ης Μαρτίου στο χωριό μου, τα Καμένα Βούρλα, ήταν μπακαλιάρος τηγανιτός με σκορδαλιά.
Μπιοντίνι Φίλιππος
Τρίπολη
Η γιαγιά μου κατάγεται από ένα χωριό έξω από την Τρίπολη. Στο χωριό της ανήμερα, έτρωγαν μπακαλιάρο τηγανιτό και το συνόδευαν με μια σάλτσα σκορδαλιά με καρύδια, επειδή η περιοχή έχει πολλές καρυδιές.
Καλόσακα Νάντια
Σκορδαλιά με καρύδια
Υλικά:
ψωμί, σκόρδο, λάδι, αλάτι, ξύδι, καρύδια
Εκτέλεση:
Βρέχουμε το ψωμί μέσα σ’ ένα μπολ με λάδι (μόνο ψίχα).
Μέσα στο γουδί κοπανάμε το σκόρδο. Ρίχνουμε το λάδι και το ξύδι. Παίρνουμε στις χούφτες μας το μουλιασμένο ψωμάκι και το τρίβουμε μέσα στο γουδί. Το ανακατεύουμε με το γουδοχέρι και ρίχνουμε τα καρύδια σπασμένα.
Βακαλάος σαβόρι
Υλικά:
1 κιλό βακαλάος παστός κομμένος σε μερίδες
3 ντομάτες τριμμένες στον τρίφτη
λίγο αλεύρι
λάδι για το τηγάνι
μια σκελίδα σκόρδο
Εκτέλεση:
Αλευρώνουμε τον βακαλάο και τον τηγανίζουμε. Υστέρα ρίχνουμε στο λάδι τις ντομάτες και το σκόρδο. Αφήνουμε για 5 λεπτά. Προσθέτουμε το βακαλάο στη σάλτσα και τον αφήνουμε για 5 λεπτά ακόμη.
Κορινιώτης Δημήτρης
Θαλάμες Μάνης
Στο χωριό μου τις Θαλάμες της Μάνης την 25η Μαρτίου τρώγανε μπακαλιάρο με σκορδαλιά και πατζαροσαλάτα.
Πολίτης Ηλίας
Παντζαροσαλάτα
Υλικά:
παντζάρια, λάδι, ξύδι, σκόρδο
Εκτέλεση:
Καθαρίζουμε και βράζουμε τα παντζάρια. Τα κόβουμε σε κομμάτια. Ψιλοκόβουμε το σκόρδο και τα ανακατεύουμε με λάδι και ξύδι.
Πετρί Νεμέας
Την 25η Μαρτίου στο χωριό του μπαμπά μου το Πετρί, που είναι στη Νεμέα, έτρωγαν μαπακαλιάρο με κουρκούτι. Όμως τον μπακαλιάρο έπρεπε να τον ξαλμυρίσουν. Για να τον ξαλμυρίσουν έπρεπε να τον κόψουν, να τον βάλουν μέσα σε νερό και να το αλλάζουν κάθε 6 ώρες για 2-3 μέρες. Ένα έθιμο που έκαναν είναι ότι τα παιδιά του δημοτικού φορούσαν παραδοσιακές φορεσιές και έκαναν παρέλαση μέχρι την εκκλησία. Άκουγαν τη λειτουργία και μετά πήγαιναν στο ηρώο άφηναν στεφάνια και έλεγαν ποιήματα.
Μπακασέτα Χριστίνα
Μπακαλιάρος με κουρκούτι
Υλικά:
αλεύρι, μπύρα, λίγο λεμόνι, νερό
Εκτέλεση:
Βάζουμε όλα τα υλικά μέσα σε ένα μπολ και βάζουμε νερό για να γίνει χυλός.
Μετά βάζουμε τον μπακαλιάρο μέσα στο κουρκούτι και στη συνέχεια το τηγανίζουμε.
Εύβοια
Το φαγητό που έτρωγαν στην Εύβοια την 25η Μαρτίου ήταν μπακαλιάρος με σκορδαλιά.
Τον μπακαλιάρο τον έβαζαν στο νερό για 1 μέρα για να φύγει το αλάτι πριν τον τηγανίσουν.
Χρυσούλα Μαυρέλη
Ικαρία
Στην Ικαρία την 25η Μαρτίου έτρωγαν μπακαλιάρο σκορδαλιά. Επίσης έτρωγαν χορτόπιτα και ελιές.
Σερμπής Λάμπρος
Στουρναρέικα Τρικάλων
Τα φαγητά που φτιάχνουν στα Στουρναρέικα, το χωριό του παππού μου, στις 25 Μαρτίου είναι μπακαλιάρος σύβραση ή μπακαλιάρος σκορδαλιά.
Αντωνάκης Λάμπρος
Μπακαλιάρος σύβραση με διάφορα χόρτα
Υλικά:
1 κιλό μπακαλιάρος
1 κιλό σπανάκι, σέσκλα και διάφορα χόρτα
3 σκελίδες σκόρδο
1/2 κιλό φρέσκα κρεμμύδια
2 λεμόνια
4 κουτάλια αλεύρι
ελάχιστο αλάτι
λάδι
Εκτέλεση:
Τηγανίζουμε τον μπακαλιάρο στο τηγάνι ελάχιστα και τον τοποθετούμε σε μια πιατέλα. Στο ίδιο λάδι προσθέτουμε τέσσερις κουταλιές αλεύρι, τρεις σκελίδες σκόρδο, λίγο αλάτι και χυμό από δυο λεμόνια και νερό. Τα αφήνουμε να σιγοβράσουν για 15 λεπτά.
Μέσα σε ένα πυρέξ βάζουμε τα χόρτα που έχουμε ήδη βράσει ελαφρώς. Τοποθετούμε τα κομμάτια του μπακαλιάρου πάνω στα χόρτα και περιχύνουμε με τη σάλτσα που έχουμε ετοιμάσει. Ψήνουμε στο φούρνο για μία ώρα.
Χανιά Κρήτης
Στο χωριό του παππού μου στην Κρήτη την ημέρα της 25ης Μαρτίου έτρωγαν μπακαλιάρο σκορδαλιά που τη λένε αλιάδα και αβρονιές. Καμιά φορά όταν μαζευόταν πολύς κόσμος στο τραπέζι η νοικοκυρά μαγείρευε «μπακαλιάρο ντερμπιγέ», δηλαδή με πατάτες και άσπρη σάλτσα. Ο παππούς λέει ότι συνηθίζαν να τρώνε αυτό το φαγητό αντί για άλλο ψάρι, γιατί παλιά ο παστός μπακαλιάρος ήταν φθηνός και μπορούσαν να τον αγοράσουν και οι φτωχές οικογένειες.
Γκολέμης Νίκος
Μπακαλιάρος ντερμπιγέ
Υλικά:
1 κιλό μπακαλιάρος ξαλμυρισμένος και κομμένος σε κομμάτια
4 πατάτες, 1 μεγάλο ξερό κρεμμύδι
2-3 φρέσκα κρεμμυδάκια, 2-3 σκελίδες σκόρδο, 1 ματσάκι μαϊντανός, λάδι, λεμόνι, αλεύρι για να δέσουμε τη σάλτσα
Εκτέλεση:
Σοτάρουμε το ξερό κρεμμύδι και το σκόρδο και προσθέτουμε λίγο νερό. Μόλις βράσει, βάζουμε στην κατσαρόλα τα ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια και τον μαϊντανό, τον μπακαλιάρο, τις πατάτες και λίγο πιπέρι. Αφήνουμε να σιγοβράσει για περίπου μία ώρα. Αλάτι αν χρειαστεί θα προσθέσουμε στο τέλος. Πριν το αποσύρουμε από τη φωτιά «δένουμε» τη σάλτσα. Διαλύουμε στο χυμό του λεμονιού λίγο αλεύρι κι έπειτα αραιώνουμε τον χυλό με ζουμάκι από το φαγητό μας. Τέλος βάζουμε τον χυλό στην κατσαρόλα ώσπου να δέσει η σάλτσα και σερβίρουμε.
Σαρακοστή
Ικαρία
Στην Ικαρία την Καθαρή Δευτέρα έκαιγαν τον Καρνάβαλο που ήταν μια μεγάλη πάνινη κούκλα. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής τα παιδιά πήγαιναν στη θάλασσα και μάζευαν μύδια και πεταλίδες για να κάνουν πιλάφι. Επίσης βράζανε χόρτα.
Σερμπής Λάμπρος
Των Αγίων Θεοδώρων
Η Σαρακοστή αρχίζει από την Καθαρή Δευτέρα που πετάμε τον χαρταετό και ξεκινάμε τη νηστεία. Τις μέρες αυτές δεν τρώμε κρέας και κάθε Παρασκευή πηγαίνουμε στους Χαιρετισμούς. Τη Μεγάλη εβδομάδα πηγαίνουμε κάθε βράδυ στην εκκλησία.
Των Αγίων Θεοδώρων που είναι μέσα στη Σαρακοστή έχουμε ένα έθιμο να φτιάχνουμε διάφορες πίτες με λάδι. Μια τέτοια γλυκιά πίτα είναι η κολοκυθόπιτα.
Κολοκυθόπιτα
Υλικά:
2 κιλά κίτρινο κολοκύθι, 2 φλιτζάνια ζάχαρη, 2 φλιτζάνια τριμμένη φρυγανιά, 1 φλιτζάνι καρύδια, μισό φλιτζάνι σταφίδες, μισό φλιτζάνι σουσάμι, 1 κουταλάκι κανέλλα, λίγο τριμμένο γαρύφαλλο, 4 φύλλα χωριάτικα, μέλι για μετά το ψήσιμο.
Φασολάδα
½ κιλό φασόλια, 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο, 2-3 καρότα σε ροδέλες, 1 ματσάκι σέλινο, 1 φλιτζάνι λάδι, 2 ντομάτες ψιλοκομμένες, λίγο πελτέ ντομάτας, αλάτι και πιπέρι
Μούμου Κρυσταλλία
Λάιστα Ιωαννίνων
Στη Λάιστα Ιωαννίνων, τη Σαρακοστή οι άνθρωποι νήστευαν. Έτρωγαν όσπρια και αποξηραμένα φρούτα που τα είχαν ξεράνει το καλοκαίρι. Έφτιαχναν κολοκυθόπιτες και έτρωγαν ψωμί με ελιές. Επίσης έτρωγαν χόρτα που τα έλεγαν λάπατα και τα έκαναν σαλάτα.
Καλλιόπη Πιπίκου
Η "σαρανταποδαρούσα"
Ένα έθιμο του χωριού μου είναι η «σαρανταποδαρούσα». Μαζεύονταν σαράντα άτομα και χωρίζονταν σε δυο ομάδες και τραβιούνταν. Η κάθε ομάδα προσπαθούσε να ρίξει την άλλη.
Καρράς Κωνσταντίνος
Χαρταετοί και Αερόστατα
Στο χωριό μου στη Μάνη την Καθαρή Δευτέρα πετούσαν εκτός από χαρταετούς και αερόστατα που τα έφτιαχναν μόνοι τους. Για να τα φτιάξουν έπαιρναν χρωματιστές κόλλες χαρτί και τις κόλλαγαν με μια ουσία που έπαιρναν από τον βολβό ενός φυτού την «κοκόλα». Έκαναν ένα στεφάνι από ξύλο και το κολλούσαν στο κάτω μέρος του αερόστατου. Στη μέση του στεφανιού στερέωναν με σύρματα το «σφουγγάρι». Το σφουγγάρι ήταν ένα παλιό πανί που το έκαναν μια μπαλίτσα όσο η παλάμη τους και του έβαζαν πετρέλαιο και λάδι. Ύστερα άναβαν μια φωτιά με ξερά ξύλα, κρατούσαν το αερόστατο από πάνω να γεμίσει με καπνό. Μόλις γέμιζε έβαζαν φωτιά στο σφουγγάρι και το άφηναν να πετάξει. Στο τέλος όλοι περίμεναν να δουν πιο αερόστατο θα πάει πιο ψηλά και πιο μακριά.
Επίσης το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής έκαναν «τραβηχτές» με μέλι.
Πολίτης Ηλίας
Τραβηχτές
Υλικά:
1 κιλό αλεύρι, 7 κουταλιές της σούπας λάδι, 2-3 κουταλιές ξύδι, 1 φακελάκι μαγιά ξερή, 1 κουταλάκι ζάχαρη, 1 ½ κουταλάκι αλάτι, νερό όσο χρειαστεί για μαλακή ζύμη
Εκτέλεση:
Ζυμώνουμε το αλεύρι με τα υλικά και φτιάχνουμε μια μαλακή ζύμη. Αφήνουμε σε ζεστό μέρος για να φουσκώσει. Παίρνουμε μικρά κομμάτια ζύμης και με τον πλάστη με τα χέρια τα ανοίγουμε σε πιτάκια. Τα τηγανίζουμε σε μπόλικο καυτό λάδι και τις σερβίρουμε με μέλι.
Συγχώρεση
Στη Χαλάστρα της Θεσσαλονίκης την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, τα παιδιά ζητούσαν συγγνώμη από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους και αυτοί τους έδιναν χρήματα.
Επειδή στη Χαλάστρα καλλιεργούν μύδια, τη Σαρακοστή τρώνε μύδια και άλλα θαλασσινά μαγειρεμένα με διάφορους τρόπους. Για γλυκό τρώνε ταχίνι με μέλι και σιμιγδαλένιο χαλβά.
Κορινιώτης Δημήτρης
Μύδια σαγανάκι
Υλικά:
1 κιλό μύδια, 1 κρεμμύδι, 1 πιπεριά κόκκινη, χυμός από ντομάτες, μαύρο πιπέρι, τυρί φέτα, λάδι
Εκτέλεση:
Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι με το λάδι. Ρίχνουμε την ντομάτα και την πιπεριά και αφήνουμε να βράσουν για 15 λεπτά. Προσθέτουμε τα μύδια και αφήνουμε να βράσουν για λίγο. Στο τέλος βάζουμε το τυρί τριμμένο.
Αερόστατα
Στο χωριό του παππού μου την Καλαμάτα ένα έθιμο που μου αρέσει πολύ το πέταγμα των αερόστατων. Την Καθαρή Δευτέρα φτιάχνουν αερόστατα από πολύχρωμα χαρτιά και στο κάτω τους ανοιχτό μέρος βάζουν ένα πανί ποτισμένο με πετρέλαιο. Τα ανάβουν και τα αφήνουν να φύγουν στον ουρανό. Μετά σχηματίζονται ομάδες παιδιών και τα κυνηγούν. Για να τα πιάσουν πετούν πέτρες.
Μπακασέτα Χριστίνα
Λούπινα
Υλικά:
1 κιλό λούπινα, αλάτι, λάδι
Εκτέλεση:
Μαζεύουμε 1 κιλό ξερά λούπινα. Τα καθαρίζουμε και τα πλένουμε. Τα μουλιάζουμε ολονυχτίς σε κρύο νερό. Την άλλη μέρα αλλάζουμε το νερό και τα βράζουμε για 10 λεπτά. Τα στραγγίζουμε και τα βράζουμε ξανά σε καθαρό νερό για μισή ώρα. Αν μετά το βράσιμο ξεφλουδίζονται είναι εντάξει. Τα στραγγίζουμε και τα βάζουμε πάλι σε κρύο νερό. Την άλλη μέρα τα ξεβγάζουμε 2-3 φορές και τα αφήνουμε σε κρύο νερό να ξεπικρίσουν αλλάζοντας το νερό πρωί βράδυ για μια βδομάδα. Όταν γλυκάνουν τα βράζουμε σε μια κατσαρόλα με νερό και αρκετό αλάτι. Τρώγονται με λάδι όπως τα βρασμένα κουκιά.
Καθαριότητα και ασβεστώματα
Οι γυναίκες του σπιτιού καθάριζαν το σπίτι και το ασβέστωναν. Έτρωγαν φασολάδα, φακές, ρεβίθια, φάβα και χόρτα.
Ζούμπου Μαρία
Σταμναγκάθι, χοχλιοί και σταυροί
Στο χωριό της γιαγιάς μου στην Κρήτη, τη Σαρακοστή έτρωγαν βρούβες, κουκιά, σταμναγκάθι, χοχλιούς (σαλιγκάρια) και παξιμάδι με λάδι, αλάτι, πιπέρι και ελιές. Επίσης κάθε Παρασκευή πήγαιναν στην εκκλησία για να ακούσουν τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Την Κυριακή των Βαΐων, μοίραζαν σταυρούς καμωμένους από διάφορα φυτά και βάγια.
Παπαγεωργίου Ευαγγελία-Μαρία
Τετάρτη της στάχτης
Η Σαρακοστή στην Ιταλία την πατρίδα του παππού μου ξεκινάει την Τετάρτη της Στάχτης. Εκείνη την ημέρα πήγαιναν στην εκκλησία και ο παπάς τους έβαζε στο μέτωπο στάχτη. Η στάχτη συμβολίζει το χώμα γιατί έλεγαν πως ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος από χώμα και στο χώμα καταλήγει όταν πεθάνει. Εκείνη την ημέρα νήστευαν το κρέας. Επίσης νήστευαν τη Μεγάλη Παρασκευή. Τις υπόλοιπες μέρες της Σαρακοστής έτρωγαν κανονικά.
Μπιοντίνι Φίλιππος
Απρίλιος:
Λαζαρικά
Να τα πούμε;
Εύβοια: Λάζαρος
Στην Εύβοια τα μικρά κορίτσια παίρνουν δυο ξύλα, τα δένουν σταυρωτά και πάνω εκεί με κουρελάκια και κλωστές σχηματίζουν μια μεγάλη κούκλα με τα χέρια τεντωμένα. Μετά την ντύνουν με μωρουδίστικα φορέματα και κρατώντας ένα καλαθάκι με λουλούδια την παραμονή του Λαζάρου πηγαίνουν στα σπίτια και λένε τον "Λάζαρο".
Μαυρέλη Χρυσούλα
Κουλουράκια
Υλικά:
400 γραμμ. αλεύρι, 200 γραμμ. βούτυρο, 100 γραμμ. άχνη ζάχαρη, 1 αυγό, 1 κουτ. γλυκού μπέικιν πάουντερ, ½ κουτ. γλυκού μαχλέπι, σουσάμι
Εκτέλεση:
Τοποθετούμε το αλεύρι, το βούτυρο, τη ζάχαρη και το μαχλέπι στο μίξερ και τα ζυμώνουμε. Αφήνουμε τη ζύμη για μισή ώρα να ξεκουραστεί. Πλάθουμε μακρόστενα κουλουράκια. Αλείφουμε με το αυγό και πασπαλίζουμε με σουσάμι. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο για 20 λεπτά μέχρι να ροδίσουν.
Βάγια
Στη Λέζα της Αλβανίας την Κυριακή των Βαΐων πάνε στην εκκλησία και αγιάζουν μια δάφνη. Μετά την κρεμάνε έξω από το σπίτι. Εκεί θα μείνει μέχρι το Μεγάλο Σάββατο. Τότε θα την βάλουν μέσα το σπίτι.
Φρόκου Εμμανουέλ
Μεγάλη Εβδομάδα
Τρίπολη: Συγκέντρωση Επιταφίων
Καλόσακα Κωνσταντίνα
Κολοκυθοκορφάδες
Υλικά:
1 μάτσο κορφάδες, μάραθος, δυόσμος, μαϊντανός, σέσκουλο, 3 ώριμες ντομάτες, λίγο φρέσκο κρεμμυδάκι, λίγο ελαιόλαδο, αλάτι, πιπέρι
Εκτέλεση:
Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε ένα ποτήρι ελαιόλαδο. Ρίχνουμε τις κορφάδες και όλα τα άλλα μυρωδικά και τα τσιγαρίζουμε. Μετά προσθέτουμε το χυμό από τις ντομάτες και αφήνουμε να βράσουν.
Παξοί: Κάψιμο Ιούδα
Το Πάσχα έφτιαχναν μια πίτα που την έλεγαν τσιλικουρδόπιτα.
Λάμπρος Σερμπής
Τσιλικουρδόπιτα
Υλικά:
1 συκωταριά αρνίσια, 2 ποτήρια του νερού ρύζι γλασέ, 3 κρεμμυδάκια φρέσκα ψιλοκομμένα, 4 αυγά, 1 ποτήρι λάδι, 1 ποτήρι κρασί, αλάτι, πιπέρι , μαΪντυανός, 200 γραμμάρια τριμμένο τυρί
Εκτέλεση:
Ζεματίζουμε τη συκωταριά και την ψιλοκόβουμε. Μετά την τσιγαρίζουμε με το κρεμμύδι και το λάδι. Παράλληλα βράζουμε το ρύζι. Ανακατεύουμε όλα τα υλικά σε λεκάνη και τα βάζουμε σε ταψί. Ψήνουμε στο φούρνο για μια ώρα στους 180 βαθμούς.
Σέριφος: Κούνιες
Στη Σέριφο το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, οι άνθρωποι μαζεύονταν και έδέναν μια κούνια στα σοκάκια του χωριού. Τη στολίζαν με λουλούδια και κόκκινα αυγά. Το πρωί της Κυριακής του Πάσχα οι κοπέλες πηγαίναν στην κούνια και κουνιούνταν. Έλέγαν και διάφορα τραγούδια όπως:
«Κούνα με κουνιστή καλά
κι εγώ θα σε πληρώσω,
θα βγάλω απ’ την τσέπη μου
φλουριά για να σου δώσω.»
Στα πολύ παλιά χρόνια, τα παιδιά για να κάνουν κούνια, έδιναν ένα κόκκινο αυγό στον άνθρωπο που θα τους κούναγε. Αυτός που τους κουνούσε ονομαζόταν «κουνιστής». Η κούνια κρατούσε τρεις ημέρες.
Γαβριήλ Βικέντιος
Μαγειρίτσα
Υλικά:
½ φλιτζάνι ελαιόλαδο, 1 ξερό κρεμμύδι, 1 κιλό αρνίσιος πατσάς (κοιλίτσα), 1 κιλό αρνίσια ποδαράκια και εντεράκια, 1 κιλό εντόσθια (συκώτι, πνευμόνι…), 1 κιλό μάραθο, δύο μαρούλια, ι ματσάκι φρέσκα κρεμμυδάκια, 2 ώριμες ντομάτες
Για το αυγολέμονο 3 λεμόνια και 2 αυγά
Εκτέλεση:
Σοτάρουμε το κρεμμύδι με το λάδι. Ύστερα ρίχνουμε όλα τα αρνίσια υλικά μαζί με λίγο μάραθο και λίγα φρέσκα κρεμμυδάκια. Όταν σοταριστούν ρίχνουμε την ντομάτα τριμμένη με αλάτι και πιπέρι και αφήνουμε να βράσουν. Λίγο πριν το τέλος ρίχνουμε τα υπόλοιπα λαχανικά. Μόλις γίνουν ετοιμάζουμε το αυγολέμονο. Χτυπάμε καλά τ΄ αυγά και ρίχνουμε λεμόνι και ζωμό από το φαγητό. Προσθέτουμε στην κατσαρόλα και το φαγητό είναι έτοιμο.
Πάσχα
Λέζα Αλβανίας
Στο χωριό μου, στη Λέζα της Αλβανίας, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου οι νοικοκυρές πολύ πρωί, ζυμώνουν ένα ψωμί Χριστόψωμο. Μετά τυλίγουν σε ένα πανί το ψωμί, αυγά, φέτα και φρέσκα σκόρδα. Τα βάζουν σε ένα καλάθι και τα πηγαίνουν στην εκκλησία. Παρακολουθούν τη λειτουργία και μετά πάνε τα πράγματα να τα αγιάσει ο παπάς. Όταν επιστρέψουν στο σπίτι, θα βάλουν στο σπίτι μαζί με το καλάθι και την αγιασμένη δάφνη των Βαΐων που κρεμόταν έξω στην αυλή. Τα φαγητά αυτά θα φαγωθούν από όλη την οικογένεια το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Αυτή την ημέρα όλοι κάνουν και δέχονται επισκέψεις.
Φρόκου Εμμανουέλ
Πασχαλινό ψωμί
Υλικά:
αλεύρι, αυγό, νερό, αλάτι, λάδι
Εκτέλεση:
Σ’ ένα μπολ με χλιαρό νερό βάζουμε το αλεύρι, το αλάτι και το λάδι και ζυμώνουμε ώσπου να γίνει μια μάζα. Αφήνουμε να φουσκώσει για δυο ώρες. Μετά λαδώνουμε το ταψί, ρίχνουμε μέσα το ζυμάρι, αλείφουμε τη ζύμη και ψήνουμε.
Θαλάμες Μάνης: Κάψιμο Ιούδα
Στο χωριό μου στις Θαλάμες της Μάνης, την Κυριακή του Πάσχα το απόγευμα, σε μια πλατεία που λέγεται Κουτιφάρι, έφτιαχναν έναν άνθρωπο που έλεγαν πως είναι ο Ιούδας. Τον έφτιαχναν από παλιόρουχα και άχυρα. Τον έντυναν με παντελόνι και σακάκι και του έβαζαν μπαρούτι στο κεφάλι. Μετά τον έκαιγαν και όταν έριχναν «μπόμπες» και βεγγαλικά.
Πολίτης Ηλίας
Γαλατόπιτα
Υλικά:
700 γραμμάρια μυζήθρα ανάλατη, 450 γραμμ. ζάχαρη, 225 γραμμ. βούτυρο, 6 κρόκους και 6 ασπράδια αυγού, 150 γραμμ. σταφίδα ξανθή μουλιασμένες σε μια κουταλιά κονιάκ, 1 βανίλια, 6 κουταλιές κορν φλάουρ, 75 γραμμ. τριμμένο αμύγδαλο (άσπρο), 1 λεμόνι (χυμό και ξύσμα), άχνη, κανέλα
Εκτέλεση:
Χτυπάμε τα ασπράδια σε απαλή μαρέγκα, χτυπάμε τη ζάχαρη με το βούτυρο και ρίχνουμε έναν έναν τους κρόκους, όλα τα υπόλοιπα υλικά και στο τέλος τα ενώνουμε με τη μαρέγκα. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 50 λεπτά. Πασπαλίζουμε με ζάχαρη άχνη και κανέλα.
Εύβοια: Το χέρι της Αρραβωνιαστικιάς
Ένα πασχαλινό έθιμο που γινόταν σε ορισμένες περιοχές της Εύβοιας ήταν το «Χέρι της Αρραβωνιαστικιάς». Τις παραμονές του Πάσχα ο αρραβωνιαστικός έστελνε στο σπίτι της καλής του ένα χειροποίητο κερί. Στη βάση του κεριού κρέμαγε φλουριά για να δείξει σε αυτήν και στους δικούς της ότι έχει πολλά χρήματα. Αυτό το κερί δεν το άναβαν μέχρι να γίνει ο γάμος.
Μαυρέλη Σπυριδούλα
Γκόγκλες από την Εύβοια
Υλικά:
500 γραμμ. αλεύρι, λίγο λάδι, αλάτι, νερό 100 γραμμ. βούτυρο, μυζήθρα
Εκτέλεση:
Σε μια λεκάνη ανακατεύουμε το αλεύρι, το λάδι, το αλάτι. Προσθέτουμε σιγά σιγά νερό και ζυμώνουμε μέχρι η ζύμη να μην κολλάει στα χέρια. Αφήνουμε τη ζύμη να ξεκουραστεί για μισή ώρα. Μετά τη χωρίζουμε σε μικρά μπαλάκια. Με το κάθε μπαλάκι σχηματίζουμε κορδόνια που τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια. Σε μεγάλη κατσαρόλα βράζουμε νερό και ρίχνουμε τα φρέσκα ζυμαρικά και τα αφήνουμε να βράσουν για περίπου 25 λεπτά. Μόλις γίνουν τα βγάζουμε, τα τοποθετούμε σε πιατέλα, τα πασπαλίζουμε με μυζήθρα και τα περιχύνουμε με ζεσταμένο βούτυρο.
Μαυρέλη Χρυσούλα
Καλαμάκι Χανίων: Ιούδας
Στο χωριό μου το Καλαμάκι της Κρήτης, την ημέρα του Πάσχα έφτιαχναν κοκορέτσι, σούβλιζαν το αρνί και η γιαγιά έψηνε κρεατόπιτα. Το βράδυ της Ανάστασης έκαιγαν τον Ιούδα και άναβαν όλοι τις λαμπάδες τους.
Γκολέμης Νικόλαος
Χανιώτικη Κρεατότουρτα
Φύλλο: 1 γιαούρτι, 150 γραμμ. λάδι, αλάτι, 1 φαρίνα
Γέμιση: 1 κιλό κρέας αρνίσιο χωρίς κόκαλα σε μικρά κομμάτια, ¾ μυζήθρα Κρήτης ξερή, λίγο δυόσμο, αλάτι, πιπέρι
Εκτέλεση:
Ζυμώνουμε τα υλικά και μοιράζουμε το ζυμάρι σε δυο κομμάτια. Ανοίγουμε δυο χοντρά φύλλα ανάλογα με το μέγεθος του ταψιού. Στρώνουμε το ένα φύλλο στο λαδωμένο ταψί, απλώνουμε τη μισή μυζήθρα με το δυόσμο και βάζουμε το κρέας που έχουμε αλατοπιπερώσει. Πάνω από το κρέας στρώνουμε την υπόλοιπη μυζήθρα με το δυόσμο. Με το άλλο φύλλο σκεπάζουμε την τούρτα και προσέχουμε να κολλήσουν τα φύλλα στις άκρες. Αυγώνουμε την τούρτα και πασπαλίζουμε με λίγο σουσάμι. Ψήνουμε στους 120 βαθμούς για περίπου τέσσερις ώρες.
Λάιστα Ιωαννίνων: Μαντέματα
Στη Λάιστα, την Κυριακή του Πάσχα όταν ο παπάς διαβάζει το ευαγγέλιο, σε κάθε τελεία ο ψάλτης που κρατά στο χέρι του έναν μεταλλικό δίσκο τον χτυπά τρεις φορές. Στο τέλος τον κυλά τρεις φορές. Αν ο δίσκος πέσει μπρούμυτα σημαίνει δύσκολη χρονιά με μικρή σοδειά. Αν πέσει ανάσκελα σημαίνει ευημερία. Φέτος έπεσε δυο φορές μπρούμυτα και μια ανάσκελα. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε δύσκολη χρονιά.
Πιπίκου Καλλιόπη
Λιανόματα από τη Λάιστα
1 κιλό εντόσθια, 1 ματσάκι μαϊντανό, λίγο δυόσμος, ένα κρεμμύδι και μια κούπα ρύζι
Εκτέλεση:
Λιανίζουμε τα εντόσθια και τα ρίχνουμε σε μια κατσαρόλα. Τα τσιγαρίζουμε με το κρεμμύδι, το μαϊντανό και το δυόσμο. Προσθέτουμε αλατοπίπερο και δυο ποτήρια με νερό για να βράσει. Μόλις χοχλάσει, προσθέτουμε το ρύζι και ανακατεύουμε ελαφρά. Βράζουμε για 30 λεπτά και στο τέλος προσθέτουμε λίγη «σάλτσα» (πελτέ ντομάτας). Μοιάζει με τη μαγειρίτσα αλλά έχει διαφορετική γεύση.
Λυγιά Κορινθίας: Πυροφάνεια
Στο χωριό του παππού μου, τη Λυγιά Κορινθίας, την ώρα της Ανάστασης έκαναν το έθιμο των «Πυροφανείων». Μέσα σε ξύλινα τελάρα τοποθετούσαν στουπιά με πετρέλαιο, τα άναβαν και τα αφήναν στη θάλασσα. Αυτά με το στεριανό αεράκι ανοίγονταν στη θάλασσα και ταξίδευαν. Το θέαμα ήταν πολύ ωραίο.
Παπαγεωργίου΄Ευαγγελία-Μαρία
Γαρδούμπες
Υλικά:
Αρνίσια συκωταριά και έντερα
Εκτέλεση:
Κόβουμε τη συκωταριά σε μακρόστενα κομμάτια και πλένουμε πολύ καλά τα έντερα. Με αυτά τυλίγουμε και δένουμε από ένα είδος (συκώτι, πνευμόνι, κόρδα, γλυκάδι) τα κομμάτια της συκωταριάς. Μετά μπορούμε να τα κάνουμε ή σούπα αυγοκομμένη ή να τα ψήσουμε στο φούρνο με λάδι και ντομάτα.
Τριποταμος Μεγαλόπολης: Ιούδας
Τη Δευτέρα του Πάσχα στον Τριπόταμο κοντά στη Μεγαλόπολη, οι κάτοικοι έφτιαχναν με διάφορα κουρέλια ένα ομοίωμα, τον Ιούδα. Ύστερα το κρεμούσαν σε ένα δέντρο και του έβαζαν φωτιά. Έτσι έδειχναν το θυμό τους που ο Ιούδας πρόδωσε τον Χριστό.
Κορινιώτης Δημήτριος
Γαλόπιτα
1 ποτήρι σιμιγδάλι, 2 ½ ποτήρια ζάχαρη, 8 ποτήρια γάλα, 8 αυγά, 1 κουταλιά βούτυρο, 2 βανίλιες
Εκτέλεση:
Ανακατεύουμε σε μια κατσαρόλα όλα τα υλικά μέχρι να πήξει η κρέμα. Βουτυρώνουμε ένα ταψί, απλώνουμε την κρέμα και ψήνουμε στους 200 βαθμούς για μια ώρα και δεκαπέντε λεπτά.
Κλεινός Καλαμπάκας
Στο χωριό της μαμάς μου, τον Κλεινό Καλαμπάκας, το Πάσχα έτρωγαν αρνί ή κατσίκι ανάλογα με το γούστο της κάθε οικογένειας. Επίσης έφτιαχναν και γιαούρτι για να συνοδέψουν το κρέας.
Ζούμπου Μαρία
Πασχαλινό Ιταλικό κέικ
Στην Ιταλία για την ημέρα του Πάσχα έφτιάχναν κέικ σε σχήμα περιστεριού.
Υλικά:
4 αυγά, 200 γραμμ. ζάχαρη, 450 γραμμ. αλεύρι, 100 γραμμ. βούτυρο, 1 βανίλια, 50 γραμμ. μαγιά, ξύσμα από ένα πορτοκάλι και λεμόνι, 75 ml γάλα, 60 ml Likerli, 60 γρ ψιλοκομμένη φλούδα πορτοκαλιού και λίγο αλάτι
Εκτέλεση:
Χτυπάμε τα αυγά και τη ζάχαρη. Προσθέτουμε το βούτυρο, τη βανίλια και τα ξύσματα. Διαλύουμε τη μαγιά σε χλιαρό γάλα και την προσθέτουμε στο μείγμα. Ανακατεύουμε το αλεύρι με το αλάτι και τα προσθέτουμε και αυτά. Ζυμώνουμε και αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει όλο το βράδυ. Την επόμενη ημέρα προσθέτουμε στη ζύμη το Likerli και τη φλούδα πορτοκαλιού και ξαναζυμώνουμε.
Δίνουμε το σχήμα και ψήνουμε.
Μπιοντίνι Φίλιππος
Άρτα: Σπασίματα
Στο χωριό της μαμάς μου στην Άρτα, κάθε χρόνο το Μεγάλο Σάββατο μαζεύονταν μετά την Πρώτη Ανάσταση και έσπαγαν πήλινα και γυάλινα πιάτα και κανάτες.
Μούμου Κρυσταλλία
Γαμβριά Καλαμάτας: Πρώτη Ανάσταση
Στο χωριό της μαμάς μου, το Γαμβριά Καλαμάτας, τη Μεγάλη Εβδομάδα δεν έτρωγαν καθόλου κρέας αλλά ούτε και λάδι γιατί είναι τα Πάθη του Χριστού. Η Ανάσταση γινόταν το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Την Κυριακή του Πάσχα ξυπνάγανε πολύ πρωί και ξεκινούσαν τις προετοιμασίες για το σούβλισμα του αρνιού, του κοκορετσιού και ότι άλλο είχε η κάθε οικογένεια.
Μπακασέτα Χριστίνα
Μαγειρίτσα
Υλικά:
1 ½ κιλό συκωταριά, ½ κιλό έντερα, 4 αρνίσια ποδαράκια, 1 ματσάκι άνηθο, 1 ματσάκι μαϊντανό, 1 μαρούλι, φρέσκα κρεμμυδάκια, αλάτι, πιπέρι, 2 αυγά, 2 λεμόνια
Εκτέλεση:
Ψιλοκόβουμε και ζεματίζουμε τη συκωταριά. Μετά βάζουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά να βράσουν. Όταν βράσουν χτυπάμε τα αυγά με τα λεμόνια για να αυγοκόψουμε το φαγητό.