Həndəsə
7-ci sinif
Üçbucaqların bucaqları cəmi
Məqsəd:
Üçbucağın bucaqları cəmi haqqında teoremi bilir və isbat edir. Üçbucağın xarici bucağının xassəsini bilir. Üçbucaqların bucaqları cəmini və xarici bucağın xassəsini məsələ həllinə tətbiq edə bilir.
Forma: Kollektiv, böyük qruplar
Üsul: BİBÖ, təqdimat, diskusiya
İnteqrasiya: coğrafiya, ana dili, fiziki tərbiyə, rəsm
Resurslar: tapşırıq vərəqi, təqdimat, kompüter, proyektor, elektron lovhə.
DƏRSIN GEDIŞI
Bu yeri tapmaq üçün "Biz bunları bilirik!" pazzl oyun tapşırığına keçid edək.
*
*
“Həndəsə fənni ilə yeni tanış olduğumuzda demişdik ki, Həndəsə adlı bir dövlət varsa onun sakinləri nöqtə, düz xətt və digər həndəsi fiqurlardır. Hər bir dövlətin kanstitutsiyası, qanunları olduğu kimi Həndəsə dövlətinin də öz qanunları var ki, biz onları teoremlər və aksiomlar adlandırırıq. Bu dövlətin sakinləri olan üçbucaqlara aid hansı teoremləri bilirsiniz? Ümumiyyətlə üçbucaqlar haqqında nə bilirsiniz?” BİBÖ cədvəlinin birinci sütunu şagirdlərin cavabları əsasında doldurulur. Daha nələri bilmək istərdiniz? İkinci sütunda üçbucaqların bucaqlarının cəminin haradan alındığını və xarici bucağının xassəsini öyrənmək istədikləri qeyd edilir.
*
Tədqiqatın aparılması: Dörd rəngdə üçbucaq şəkilli (puzzle) kartlar şagirdlərə paylanır və rənglərə əsasən qruplaşırlar. Kartları birləşdirdikdə qrupun adı oxunur (Üçbucaq, tənbölən, median, hündürlük) . Sonra komandalara tapşırıq vərəqi paylanır.
*
Müzakirə: Hər qrup verilmiş tapşırığı smart lövhə yazıb təqdimat aparırlar. Şagirdlər tapşırıqlardakı düz xətlərin kəsişməsindən alınmış üçbucaqların bucaqlarına diqqət yetirdikdə cəminin 180 dərəcəyə bərabər olduğunu görürlər. Düz xətlərin paralellik əlamətinə görə həll etdikləri tapşırıqlardan yeni bir teoremi ifadə edirlər.
Nəticələrin çıxarılması və ümumiləşdirmə: Sonra lövhənin yeni səhifəsində Üçbucağın bucaqları haqqında teorem və xarici bucağının xassəsi isbat olunur.
Şagirdlərə xarici bucaq haqqında kiçik həcimli nağıl danışılır.
*
Biri varmış, biri yoxmuş.Günlərin bir günü Həndəsə ölkəsində yarış keçirilir. 50, 60, 70 yaşlı(burada yaş bucağın dərəcəsini göstərir) iti bucaqlar və 130 yaşlı kor bucaq yarışa qatılır. Tənbölən rəqiblərinə necə qalib gələcəyini düşünür və gedib 130 yaşlı kor bucağa belə deyir: “İti bucaqlar səndən güclü olduqları ilə çox lovğalanırlar, səni qocalmış, əldən düşdüyünü söyləyirlər.” Bunu eşidən kor bucaq çox hirslənir. Bucaqların arasına münaqişə düşür. Hər kəs özünü güclü sayıb mübahisə edirlər. Bunu görən Teorem deyir: “Tənbölənin sözlərinə inanıb niyə dalaşırsınız? Birləşib bir komanda ola bilərsiniz, onda heç kim sizə qalıb gələ bilməz.” Bucaqlar Teoremin məsləhətini bəyənirlər və birləşirlər. İti bucaqlar üçbucaq əmələ gətirir, 130 yaşlı kor bucaq da kiçik bucağa qonşuluq edir. O gündən xarici bucaq özünə qonşu olmayan digər iki bucağın cəminə bərabərdir.
*
Yaradıcı tətbiq etmə: Şagirdlərin yeni mövzuya aid çalışma həllərinə başlamamışdan qabaq “Səssiz oyun” adlı bir yoxlamadan keçiririk. Müəllim verilən təklifləri oxuyur, şagirdlər əl-qol hərəkətləri ilə boş buraxılmış yerlərdəki sözləri ifadə edirlər.
*
- Bərabəryanlı üçbucağın oturacağa bitişik bucaqları___________
- Üçbucağın iki tərəfinin ortasını birləşdirən düz xətt parçası median adlanır.
- Daxili çarpaz bucaqlar bərabərdirsə, düz xətlər ___________
- İki paralel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyi daxili birtərəfli bucaqların cəmi 180 dərəcədir.
- Kor bucaq düz bucaqdan __________
- İki paralel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyi uyğun bucaqların cəmi 180 dərəcəyə bərabərdir.
- İti bucaq düz bucaqdan ________
- Hündürlük üçbucağın təpəsindən qarşı tərəfə çəkilmiş________________
- Üçbucağın bucaqları cəmi 180 dərəcəyə bərabərdir.
- Üçbucağın bucaqlarından biri kor bucaqdırsa, ona korbucaqlı üçbucaq deyilir.
- Üçbucağın hər üç bucağı iti bucaqdırsa, ona düzbucaqlı üçbucaq deyilir.
*
Sonra üçbucaqların bucaqları cəminə və xarici bucağın xassəsinə aid məsələ həllərinə başlanır. Məsələnin şərtini verilmiş şəklə görə müəyyən edib həll etməlidirlər.
*
Qiymətləndirmə: Məsələ həllindən sonra BİBÖ cədvəlinə keçid edilir və Öyrəndim sütunu şagirdlərin cavabları əsasında doldurulur. Sinfə müraciət olunur: «Bermud üçbucağına səyahətə getmək üçün uçuşa hazırsınızmı?»
Şagirdlərə yapışqanlı kağız paylanır. Onlar kağıza adlarını yazıb ekranda görünən təyyarədə, yeni dərsi hansı səviyyədə qavradıqlarına görə ön, orta və arxa yerləri seçib kağızı yapışdırırlar.
Nailə Cəfərova
Y.Məmmədəliyev adına 31№-li tam orta məktəbin
riyaziyyat müəllimi
Email: nailacafarova@gmail.com
Website: kidblog.org/bizimsinif/
Location: Sumqayit
Phone: (018) 656 30 21