Gezag
Wat houdt het in
Wanneer word er gezag uitgeoefend en op wie ?
Over iedere minderjarige moet gezag worden uitgeoefend. Jongeren tot 18 jaar zijn minderjarig en daarmee ook gelijk handelingsonbekwaam, daarom hebben minderjarigen iemand nodig hen in rechte vertegenwoordigt. Daarnaast hebben ze iemand nodig die hen verzorgt en opvoedt en die mogelijke bezittingen voor hen beheert. Al die taken bij elkaar noemen we het gezag.
Door wie wordt er gezag uitgeoefend?
In de meeste gevallen wordt het gezag uitgeoefend dor de juridische ouders van de minderjarige. Praktisch gesproken betekend gezag bijvoorbeeld dat ouders toestemming moeten geven voor grote aankopen die een jongere doet, dat zij zijn schoolkeuze bepalen, dat zij (mee)beslissen over medische ingrepen, en dat zij bepalen waar het kind woont. Ook treden zij in een rechtszaak namens hem op.
Ouderlijk gezag of voogdij
Als regel is het gezag in handen van de juridische ouders van het kind. De wetgever noemt het gezag dan ouderlijk gezag. Zijn er geen ouders meer, of kunnen zij het gezag niet uitoefenen, dan wordt er een voogd over de minderjarige benoemd. Deze vorm van gezag wordt voogdij genoemd. Ouderlijk gezag en voogdij lijken inhoudelijk sterk op elkaar, het verschil zit vooral in de persoon die het gezag in handen heeft. Is dat een ouder, dan is er ouderlijk gezag, is dat een niet-ouder, dan is het voogdij.
Gezag na scheiding
Als ouders uit elkaar gaan blijven beide ouders het gezag over hun minderjarige kind uitoefenen. Alleen als dit praktisch niet mogelijk is , kan dit recht tijdelijk vervallen.
Als een rechter een uitspraak moet doen over het gezag, de voogdij of over een omgangsregeling, is hij verplicht om kinderen vanaf 12 jaar eerst te horen. Dit wil eggen dat de rechter geen beslissing neemt, voordat hij het kind de gelegenheid heeft gegeven om zijn mening te geven. Het staat de rechter vrij om ook de mening van jongere kinderen te peilen voordat hij een uitspraak doet.
Voogdij
Als geen van beide ouders het gezag kan uitoefenen, is het gezag in handen van een voogd dat is de persoon die dan het gezag overneemt. Dit gezag heet voogdij. Een verschil tussen ouderlijk gezag en voogdij is dat de voogd de opvoeding ook uit handen mag geven. Wel houdt hij de verantwoordelijkheid. Een ander verschil is dat ouders onderhoudsplichtig zijn, en een voogd is dat meestal niet.
Voogdij na overlijden
Ouders kunnen in hun testament een persoon aanwijzen die de boogd moet worden over hun minderjarige kinderen in het geval zij beiden voordat hun kinderen 18 jaar zijn, overlijden. Hebben ouders in hun testament een voogd aangewezen, dan krijgt deze aangewezen voogd daarvan bericht . Vervolgens vraagt de kantonrechter hem of hij bereid is de voogdij op zich te nemen. Verklaart de voogd zich bereid, dan is hij daarmee voogd geworden. Hebben de ouders geen voogd aangewezen, of laat de aangewezen voogd weten dat hij de voogdij niet op zich neemt, dan benoemt de kantonrechter zelf een voogd.